Bệnh thiếu máu não là gì?
Thiếu máu não là tình trạng dòng chảy máu đến não bị ngưng trệ hay giảm lưu lượng máu lên não. Khi đó, các tế bào não sẽ bị thiếu năng lượng do không được cung cấp đầy đủ oxy và dưỡng chất. Tình trạng này kéo dài có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cấu trúc và chức năng của hệ thần kinh trung ương.
Những dấu hiệu phổ biến của cơn thiếu máu não
Khi não bộ bị thiếu máu sẽ gây ra hàng loạt triệu chứng khác nhau. Những triệu chứng thiếu máu não điển hình bao gồm:
- Đau đầu ở một vùng nhất định hoặc lan ra khắp đầu và có cảm giác nặng đầu. Triệu chứng này có thể xảy ra ngay cả khi bạn đang thư giãn, nghỉ ngơi.
- Đột ngột bị hoa mắt, chóng mặt, hai mắt tối sầm kèm nôn ói. Những dấu hiệu này đôi khi chỉ ngắn vài giây, nhưng cũng có thể kéo dài đến vài ngày.
- Chất lượng giấc ngủ suy giảm, thường xuyên mất ngủ hoặc ngủ không sâu giấc nhưng ban ngày lại ngủ gật.
- Trí nhớ kém và dễ mất tập trung vì thường xuyên thiếu ngủ.
- Suy giảm thị lực, người bệnh bị mờ một hoặc cả hai mắt.
- Ù tai và nghe kém dù đang ở nơi yên tĩnh.
- Nhức mỏi, tê bì tay chân, thường xuyên cảm thấy như có kiến bò dưới da hoặc tê buốt.
- Đau mỏi vai gáy, đau dọc sống lưng cũng có thể liên quan đến thiếu máu ở não.
Thiếu máu não làm tổn thương hệ thần kinh khiến người bệnh đau đầu, mất ngủ, suy giảm thị lực,...
>>> Xem thêm: 7 cách chẩn đoán thiếu máu não có độ chính xác cao hiện nay
Những nguyên nhân gây ra thiếu máu não
Nhìn chung, tình trạng thiếu máu lên não chủ yếu do hai nguyên nhân sau gây ra:
Máu lên não kém do bệnh lý nền
4 căn bệnh dưới đây có tác động rất lớn đến việc hình thành huyết khối, chèn ép mạch máu đến não, góp phần gây ra thiếu máu não:
- Xơ vữa động mạch: Có đến 80% trường hợp thiếu máu ở não do mảng xơ vữa và lão hóa động mạch gây ra. Những mảnh vỡ tế bào cùng mảng xơ vữa khiến lòng mạch bị chèn ép, làm giảm lưu lượng máu và oxy lên não.
- Bệnh lý tim mạch như suy tim, nhồi máu cơ tim,... khiến sự lưu thông máu của hệ tuần hoàn diễn ra không bình thường. Vì thế mà lượng máu và oxy được cung cấp lên não cũng bị ít đi.
- Huyết áp cao làm tăng áp lực dòng máu lên thành mạch. Lâu ngày thành mạch bị giãn ra và tổn thương nghiêm trọng gây phình mạch máu. Đây cũng là nguy cơ gây ra chảy máu não hoặc hình thành các mảng xơ vữa cản trở dòng máu lưu thông đến não.
- Chấn thương cột sống và thoái hóa đốt sống cổ có thể chèn ép mạch máu làm ngưng trệ quá trình cung cấp máu não.
Những mảng xơ vữa động mạch cùng các bệnh lý tim mạch, huyết áp cao làm cản trở dòng máu lên não
Máu lên não kém do lối sống không lành mạnh
Những năm gần đây số người trẻ tuổi bị thiếu máu não ngày càng gia tăng. Nguyên nhân chính là do thói quen sinh hoạt không phù hợp, chẳng hạn như:
- Nhân viên văn phòng làm việc căng thẳng trong thời gian dài khiến cơ thể sản sinh nhiều gốc tự do. Chúng chính là thủ phạm khiến thành mạch bị tổn thương và hình thành mảng xơ vữa, huyết khối. Từ đó làm hẹp thành động mạch khiến dòng máu chảy đến não bị suy giảm gây thiếu máu não.
- Việc ngồi làm việc trước máy tính trong thời gian dài cũng gây thoái hóa đốt sống cổ. Tình trạng này dẫn tới các mỏ gai xương ở đốt sống cổ chèn ép mạch máu lên não.
- Hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia cũng làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, chèn ép lòng mạch dẫn đến thiếu máu não.
- Ăn nhiều dầu mỡ, ít chất xơ gây béo phì và tạo điều kiện hình thành mảng xơ vữa.
- Người lười vận động làm quá trình lưu thông máu trì trệ, ảnh hưởng đến lượng máu cung cấp cho não.
- Ngoài ra, việc kê gối quá cao khi ngủ cũng làm cản trở dòng máu từ tim đến não. Vì kê gối cao sẽ khiến cổ bị gập ngay đốt sống chèn ép dây thần kinh ở vùng gáy.
Căng thẳng từ cuộc sống, lạm dụng thức ăn nhanh và bia rượu, thuốc lá,... làm tăng khả năng thiếu máu ở não
Một số yếu tố nguy cơ dẫn đến thiếu máu lên não
Ngoài yếu tố bệnh lý và lối sống thì một số yếu tố nguy cơ cũng sẽ làm tăng nguy cơ bị thiếu máu não:
- Gen di truyền: Người có bố hoặc mẹ mắc bệnh tim mạch sẽ dễ bị thiếu máu lên não hơn bình thường.
- Người trên 60 tuổi: Chức năng của các cơ quan như tim, hệ thống tuần hoàn máu bị suy giảm khiến máu lên não kém theo.
- Dị dạng mạch máu não bẩm sinh: Các động mạch và tĩnh mạch não không đi qua các mao mạch, dẫn đến nhu mô não không được cung cấp máu.
- Giới tính: Nam giới có tỷ lệ mắc bệnh thiếu máu não nhiều hơn nữ giới.
>>> Xem thêm: 3 nguyên nhân thiếu máu não - Biết để điều trị hiệu quả
Thiếu máu não có nguy hiểm không?
Thiếu máu não là một tình trạng nguy hiểm. Trước hết, thiếu máu ở não gây ra các triệu chứng như đau đầu, mất ngủ… làm ảnh hưởng đến cuộc sống và công việc của bệnh nhân. Đặc biệt, nếu bệnh nhân lơ là không chữa trị kịp thời sẽ dễ dẫn đến biến chứng nguy hiểm.
Chỉ cần 10 giây không được cung cấp máu đã khiến cho mô não rơi vào rối loạn. Nếu tình trạng này kéo dài đến 4 phút sẽ khiến các tế bào thần kinh chết dần và không thể hồi phục được. Đó cũng là lúc bệnh nhân bị đột quỵ, nhồi máu não, dẫn đến tử vong. Vì vậy khi phát hiện bản thân hoặc người thân có những dấu hiệu thiếu máu ở não cần thăm khám và điều trị.
3 biện pháp chữa trị bệnh thiếu máu não hiệu quả
Để điều trị thiếu máu não, người bệnh cần giảm thiểu triệu chứng và tăng cường máu lên não. Sau đây là 3 biện pháp giúp cải thiện máu lên não thường được bác sĩ áp dụng.
Dùng thuốc tây kiểm soát triệu chứng
Thuốc tây có tác dụng làm giảm triệu chứng do thiếu máu não gây ra tức thì. Vậy thiếu máu não uống thuốc gì? Các loại thuốc được dùng cụ thể như sau:
- Thuốc cinnarizin chẹn canxi chọn lọc: Có tác dụng giảm hoạt tính của các chất co mạch, giúp tăng lưu thông máu và oxy đến não.
- Thuốc piracetam: Đẩy mạnh chuyển hóa oxy và glucose lên não, giúp phục hồi những tế bào não bị tổn thương. Từ đó cải thiện tình trạng mất trí nhớ, thiếu tập trung và hoa mắt, chóng mặt,...
- Thuốc cerebrolysin: Có khả năng điều hòa chức năng của tế bào thần kinh, tăng cường máu lên não.
Thuốc tây thường được bác sĩ kê đơn để làm giảm các triệu chứng của bệnh thiếu máu não
Can thiệp phẫu thuật khơi thông dòng chảy máu não
Can thiệp hoặc phẫu thuật sẽ được đề nghị cho những bệnh nhân bị thiếu máu lên não do hẹp động mạch cảnh nặng. Hiện nay để khơi thông dòng máu chảy đến não có hai phương pháp là:
- Phẫu thuật loại bỏ các mảng xơ vữa trong động mạch ngăn ngừa nguy cơ tai biến mạch máu não.
- Can thiệp nội mạch bằng cách đưa dụng cụ qua một lỗ chọc kim ở động mạch đùi. Đây là phương pháp can thiệp không phẫu thuật giúp mở rộng lòng động mạch cảnh bị hẹp. Đồng thời, cách này sẽ ép các mảng xơ vữa vào thành động mạch, tái lập lưu thông dòng máu đến não.
Sử dụng sâm đất giúp tăng cường trí não
Cây sâm đất (sâm nam) theo y học cổ truyền có tác dụng hoạt huyết, chữa chóng mặt, cao huyết áp,... Trong một nghiên cứu gần đây tại Mỹ, thảo dược này có khả năng chống oxy hóa, tiêu sợi huyết giúp tan huyết khối. Đồng thời sâm đất còn giúp bảo vệ DNA khỏi tổn thương do gốc hydroxyl từ quá trình peroxy hóa lipid (LPO) trong vỏ não.
Chính vì những công dụng đó mà nhiều người đã tìm đến cây sâm đất để cải thiện tình trạng thiếu máu não. Bạn có thể dùng dược liệu này để phơi khô và nấu nước uống. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyên người bệnh nên dùng sản phẩm đã được bào chế từ cây sâm đất. Vì sản phẩm đã được nghiên cứu, sản xuất kỹ càng hạn chế tác dụng phụ tiêu cực và dễ dàng mang theo để sử dụng. Ngoài ra, để tăng thêm hiệu quả hoạt huyết, dưỡng não thì sản phẩm cũng được thêm vào các dược liệu như: Hạt mào gà trắng, đinh lăng, bạch quả, dimethylglycine. Những thành phần này có công dụng giảm căng thẳng, chống tăng huyết áp, chống oxy hóa, tăng cường trí não hiệu quả.
Sản phẩm từ sâm đất cùng đinh lăng, bạch quả,... giúp bổ sung dưỡng chất và tăng cường tuần hoàn não
Lối sống lành mạnh phòng tránh thiếu máu não hiệu quả
Một lối sống khoa học, chế độ dinh dưỡng đầy đủ là cách phòng ngừa thiếu máu não tốt nhất. Cụ thể:
- Xây dựng thực đơn ăn uống đầy đủ dưỡng chất cần thiết. Đặc biệt cần bổ sung các thực phẩm giàu sắt để tăng cường quá trình tạo máu như: Cá hồi, cá tuyết, tảo biển,... Đối với chất xơ cần bổ sung rau diếp, cải bó xôi,... Song song với đó bạn cần hạn chế các món ăn nhanh nhiều dầu mỡ, không lạm dụng chất kích thích.
- Vận động, tập thể dục 30 phút/ngày giúp tăng cường lưu thông máu lên não.
- Tránh làm việc quá căng thẳng trong thời gian dài, sau 1 - 2 giờ cần đứng lên đi lại, thư giãn cơ thể.
- Chú ý nghỉ ngơi điều độ, ngủ sớm và đủ giấc (7 - 8 tiếng mỗi ngày).
- Thực hiện khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để kịp thời phát hiện và chữa trị bệnh lý tiềm ẩn.
Hãy xây dựng một lối sống lành mạnh cùng chế độ dinh dưỡng phù hợp để phòng tránh thiếu máu lên não
Trên đây là tất cả thông tin liên quan đến căn bệnh thiếu máu não. Bạn cần chú ý đến vấn đề sức khỏe, nếu có những triệu chứng nghi ngờ cần thăm khám tại các bệnh viện uy tín. Đồng thời, để được tư vấn về cách chữa trị thiếu máu lên não bạn hãy để lại bình luận phía dưới. Chuyên gia sẽ nhanh chóng trả lời và tư vấn cụ thể hơn về căn bệnh này.
Tham khảo
Ischemia | Michigan Medicine (uofmhealth.org)
Silent Ischemia and Ischemic Heart Disease | American Heart Association
