Bệnh lý nền là nguyên nhân gây thiếu máu não phổ biến
Tình trạng thiếu máu não thường xuất hiện như một hệ lụy của các bệnh lý nền có sẵn. Cụ thể:
Xơ vữa động mạch làm mạch máu bị tắc nghẽn
Các mảng xơ vữa ở động mạch là nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh thiếu máu não (chiếm 80%). Hiện tượng này là sự tích tụ của mảng bám hoặc chất béo trong động mạch, làm mạch máu bị thu hẹp. Mảng xơ vữa thường liên kết lại tạo thành cục máu đông chèn ép lên thành động mạch. Từ đó làm cản trở dòng máu lưu thông lên não và khiến thành mạch tổn thương nghiêm trọng.
Dưới đây là một số yếu tố làm hình thành các mảng xơ vữa:
- Tăng lipid trong máu (tăng chất béo trong máu).
- Lượng cholesterol quá cao do ăn nhiều dầu mỡ và ít vận động.
- Bệnh nhân bị tiểu đường.
- Người tuổi cao có thành mạch máu bị xơ hóa.
Huyết khối do các mảng xơ vữa động mạch là nguyên nhân chủ yếu gây ra thiếu máu não
Rối loạn tuần hoàn cản trở máu lên não
Tim đóng vai trò như cỗ máy bơm máu đi nuôi khắp cơ thể. Máu sẽ được lưu thông qua động mạch vành trái và phải. Tuy nhiên, khi nồng độ cholesterol trong máu cao, nó sẽ dễ tạo ra mảng xơ vữa. Sự tích tụ của những mảng xơ vữa cùng với mảnh vỡ tế bào gây hẹp lòng động mạch khiến máu không thể truyền đến nuôi dưỡng tế bào não kịp thời.
Theo đó, những bệnh lý như bệnh mạch vành, viêm cơ tim… đều khiến tim có nguy cơ bị nhồi máu, co bóp kém ảnh hưởng đến tuần hoàn máu trong cơ thể. Ngoài ra, huyết áp cao cũng là một trong các nguyên nhân gây rối loạn tuần hoàn máu và ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu đến não. Tăng huyết áp làm tăng áp lực dòng máu lên thành mạch. Chúng khiến thành mạch bị giãn dần và xuất hiện những tổn thương. Các tổn thương ngày càng nhiều ở mạch máu não có thể gây phình mạch. Cuối cùng dẫn đến nguy cơ chảy máu não hoặc tạo điều kiện hình thành các mảng xơ vữa, cản trở máu lưu thông đến não.
Các bệnh lý về tim mạch là nguyên nhân cản trở máu lưu thông đến não
Các nguyên nhân ngoài động mạch đốt sống
Chấn thương cột sống hay hư đốt sống cổ là nguyên nhân thiếu máu não phổ biến nhưng ít được quan tâm. Trong đó, thoái hóa cột sống, hư xương sụn đốt sống cổ hay viêm khớp cột sống cổ,... là những bệnh thường gặp ở nhiều người hiện nay, đặc biệt là giới văn phòng.
Những đối tượng này thường xuyên ngồi làm việc trước máy tính ở một tư thế trong thời gian dài khiến cho các đĩa đệm bị mất nước gây nứt đĩa đệm (thoát vị đĩa đệm). Khi đó, đốt sống sẽ xuất hiện các gai xương để củng cố phần đĩa đệm bị thoát vị. Chúng cùng các khối đĩa đệm chèn ép lên hệ thống dây thần kinh, mạch máu, tủy sống,... gây cản trở lượng máu truyền đến não. Từ đó làm giảm lưu lượng máu, giảm các chất dinh dưỡng và oxy nuôi não bộ. Đây cũng chính là nguyên nhân gây ra các triệu chứng đau đầu, hoa mắt, tê bì chân tay,... ở người trẻ.
>>> Xem thêm: Những triệu chứng thiếu máu não từ nhẹ đến nặng
Thiếu máu não do yếu tố bẩm sinh
Nguyên nhân thiếu máu não nguy hiểm và khó điều trị là dị dạng mạch máu não. Đây là hiện tượng các mạch máu xuất hiện bất thường, rối loạn trong não. Các dị dạng này không đi qua mao mạch mà chỉ được nối thông động mạch tới tĩnh mạch não. Khi đó, máu không được truyền đến các nhu mô não gây ra bệnh thiếu máu nào.
Một số nhận định cho rằng, bệnh này có thể do nhiều yếu tố như di truyền hoặc hoạt động kích thích sinh mạch. Quá trình này làm những mạch máu mới hình thành từ các mạch máu sẵn có trước đó gây ra dị dạng.
Những mạch máu hình thành bất thường khiến não không nhận được đủ lượng máu và oxy
Một số nguy cơ dễ dẫn tới thiếu máu não
Bên cạnh những ảnh hưởng trực tiếp từ bệnh lý thì máu lên não kém còn do các yếu tố khác như:
- Bệnh hồng cầu hình liềm có liên quan nhiều đến thiếu máu não. Vì nó ảnh hưởng đến hemoglobin, là phần vận chuyển oxy của các tế bào hồng cầu. Trong bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm, tế bào hồng cầu bị thiếu hụt, từ đó dễ dẫn tới hiện tượng đông máu.
- Bệnh nhân nhiễm trùng nặng, mạch máu bị vỡ hoặc chấn thương làm mất nhiều máu có thể dẫn đến huyết áp thấp (hạ huyết áp) và giảm lưu lượng máu lên não.
- Tuổi tác cao làm tế bào bị oxy hóa thúc đẩy sản sinh các gốc tự do có hại cho cơ thể. Đồng thời hoạt động bơm máu của tim cũng yếu dần làm giảm lưu lượng máu đến não.
- Nhân viên văn phòng hay học sinh, sinh viên thường phải ngồi ở một tư thế lâu và căng thẳng trí não. Đây là yếu tố dẫn tới tăng huyết áp làm ảnh hưởng đến dòng chảy của máu lên não.
- Ngoài ra, những người có lối sống không lành mạnh, ít vận động, thường xuyên sử dụng chất kích thích,... làm sản sinh các gốc tự do trong cơ thể gây tổn thương tế bào thành mạch. Cuối cùng là tạo ra những mảng xơ vữa gây tắc nghẽn mạch máu, cản trở máu lưu thông đến não.
Một số nguyên nhân có thể dẫn đến thiếu máu lên não như bệnh hồng cầu liềm, tăng huyết áp
>>> Xem thêm: Những cách trị thiếu máu não tại cơ sở y tế và tại nhà
Cần làm gì khi bị bệnh thiếu máu não?
Khi bị thiếu máu lên não, bạn cần đi khám tại các cơ sở y tế và tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ. Ngoài ra, người bệnh cần xây dựng lối sống khoa học, chế độ dinh dưỡng phù hợp bằng cách:
- Ăn uống lành mạnh, hạn chế tiêu thụ đồ đóng hộp và nhiều dầu mỡ. Bạn nên bổ sung vào thực đơn của mình những thực phẩm giàu vitamin và sắt như: Thịt bò, ngũ cốc nguyên hạt, rau chân vịt,...
- Tập luyện nhẹ nhàng, điều độ giúp cơ thể thư giãn và tránh tăng cân.
- Không sử dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá,...
Bên cạnh đó, các chuyên gia khuyên người bệnh nên kết hợp thêm với thảo dược sâm đất để cải thiện thiếu máu não tốt hơn. Theo đông y, cây sâm đất có vị ngọt, tính bình, thường được dùng làm thuốc chữa các bệnh: Tăng huyết áp, chống co giật và giúp cơ thể hoạt huyết,...
Một số nghiên cứu gần đây cũng cho thấy đặc tính chống oxy hóa từ cây sâm đất, đó là làm giảm quá trình peroxy hóa lipid (LPO) trong vỏ não. Từ đó bảo vệ tốt DNA khỏi gốc tự do hydroxyl gây ra trong các mô. Điều này đặc biệt hữu ích bởi gốc tự do là một phần không thể thiếu để tạo ra mảng xơ vữa - thủ phạm gây thiếu máu não.
Đồng thời, sản phẩm còn có sự kết hợp của các thảo dược khác như bạch quả, hạt mào gà trắng,... Những dược liệu này có khả năng ổn định huyết áp, giảm đau đầu, tăng cường tuần hoàn máu và bổ sung dưỡng chất đến não.
Sản phẩm từ cây sâm đất có khả năng chống các chất stress oxy hóa, giúp tăng cường máu não
Trên đây là các nguyên nhân thiếu máu não khiến bệnh nhân có nguy cơ bị đột quỵ não. Để biết thêm thông tin chi tiết về thiếu máu não, bạn có thể bình luận ở phía dưới.
Tham khảo
Ischemia, Cerebral | Weill Cornell Brain and Spine Center
Brain Ischemia Types and Causes (verywellhealth.com)
What Is Ischemia? Definition, Symptoms, Causes, Treatment (webmd.com)
