Thiểu năng tuần hoàn não là gì?
Thiểu năng tuần hoàn não (hay rối loạn tuần hoàn não) là danh từ để chỉ trạng thái bệnh lý với nhiều biểu hiện khác nhau, nhưng đều có chung một cơ chế sinh bệnh là thiếu máu nuôi não (thiếu máu não). Thiếu máu não là tình trạng lượng máu lên não giảm, làm giảm sự cung cấp oxy và các chất dinh dưỡng nuôi não, khiến tế bào thần kinh não thiếu năng lượng để hoạt động, ảnh hưởng tới các hoạt động chức năng của não.
Thiểu năng tuần hoàn não ở mức độ nhẹ gây đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, mất sức lực, suy giảm trí nhớ, kém tập trung, rối loạn giấc ngủ... Khi bệnh tiến triển nặng hơn, người bệnh sẽ nói lắp, bồn chồn, hay đãng trí, dễ kích động, rối loạn hành vi và tăng nguy cơ bị đột quỵ.
Đau đầu, chóng mặt là triệu chứng của thiểu năng tuần hoàn não
Nguyên nhân gây ra thiểu năng tuần hoàn não phần lớn là do xơ vữa động mạch, huyết áp cao, tăng mỡ máu. Ngoài ra, một số yếu tố cũng làm tăng nguy cơ dẫn đến bệnh lý này như: Tuổi cao, người lao động trí óc, căng thẳng, chế độ dinh dưỡng không hợp lý, lười vận động, hút thuốc lá…
>>> Xem thêm: Nguyên nhân rối loạn tuần hoàn não và cách điều trị
Điều trị thiểu năng tuần hoàn não
Các phương pháp điều trị thiểu năng tuần hoàn não gồm:
Nội khoa (dùng thuốc)
+ Thuốc chống kết tập tiểu cầu và chống đông máu.
+ Thuốc giãn mạch, chủ yếu là kênh calci.
+ Thuốc tăng cường xung động thần kinh: Các vitamin nhóm B như B1, B6, B12...
Ngoại khoa (phẫu thuật)
Chỉ định ở những bệnh nhân có biểu hiện tai biến mạch máu não tạm thời, nguyên nhân do xơ vữa động mạch cảnh trong hoặc động mạch đốt sống thân nền. Đó có thể là phẫu thuật cắt nội mạc động cảnh, nong mạch, đặt stent hoặc tái tạo các động mạch đốt sống.
Phẫu thuật được dùng trong trường hợp có mảng xơ vữa gây tắc động mạch cảnh
Thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt
Một trong các nguyên nhân làm tăng tỉ lệ người mắc thiểu năng tuần hoàn não là do có lối sống không hợp lý. Vì vậy, bạn cần chú ý những điều sau:
- Bổ sung sắt, thực phẩm giàu omega 3, đậu, các loại hạt, rau xanh, trái cây…
- Hạn chế mỡ động vật, thức ăn nhanh, chất kích thích.
- Vận động thường xuyên để quá trình lưu thông máu đến não tốt hơn.
- Suy nghĩ lạc quan, tích cực, hạn chế căng thẳng, ngủ đủ giấc.
>>> Xem thêm: Các bài tập cho người thiếu máu não
Các thuốc tăng tuần hoàn máu não thường dùng
Có nhiều loại thuốc tăng tuần hoàn máu não với từng cơ chế và tác động khác nhau. Sau đây là 5 loại thuốc phổ biến nhất:
Thuốc cải thiện tuần hoàn piracetam
Piracetam tác động trực tiếp lên não và hệ thống thần kinh trung ương bằng cách cải thiện khả năng dẫn truyền, tăng chuyển hóa não ở vùng đoan não (vùng não tham gia vào cơ chế nhận thức, học tập, trí nhớ, sự tỉnh táo và ý thức).
Piracetam giúp tăng chuyển hóa oxy, glucose, duy trì tổng hợp năng lượng não, tăng cường sự phục hồi tổn thương. Vì vậy, thuốc giúp bảo vệ, phục hồi khả năng nhận thức sau chấn thương não (giảm oxy huyết, nhiễm độc, sau sốc điện), cải thiện tình trạng mất trí sau nhồi máu não phức tạp hoặc thiếu máu cục bộ.
Thuốc được chỉ định cho người bị chóng mặt, kém tập trung, thiếu tỉnh táo, rối loạn hành vi do thiếu máu não.
Piracetam cải thiện khả năng dẫn truyền, tăng chuyển hóa não
Thuốc tăng cường dinh dưỡng thần kinh cerebrolysin
Cerebrolysin là thuốc thuộc nhóm dinh dưỡng thần kinh, bao gồm các acid amin và peptide có hoạt tính sinh học cao, tác động lên não theo nhiều cơ chế khác nhau. Bằng cách tăng cường và cải thiện chuyển hóa của các tế bào thần kinh, thuốc giúp ngăn chặn được hiện tượng nhiễm acid lactic trong thiếu oxy não hoặc thiếu máu não. Đồng thời, cerebrolysin điều chỉnh sự dẫn truyền synap thần kinh, từ đó cải thiện hành vi và khả năng học tập.
Cerebrolysin được dùng cho người thiểu năng tuần hoàn não với các biểu hiện như: Đau đầu, chóng mặt, suy giảm trí nhớ, thiếu tập trung và các trường hợp chấn thương sọ não sau chấn động hoặc phẫu thuật thần kinh.
Thuốc kháng histamin H1 cinnarizin
Cinnarizin là thuốc kháng histamin H1 và còn có tác dụng đối kháng calci. Thuốc ức chế sự co tế bào cơ trơn mạch máu bằng cách chẹn các kênh calci, đồng thời làm giảm hoạt tính co mạch của một số chất (adrenalin, serotonin). Từ đó, thuốc làm tăng lưu lượng máu đến các vùng, góp phần tăng oxy lên não...
Ngoài dùng trong điều trị duy trì các triệu chứng của thiểu năng tuần hoàn não, thuốc cinnarizin còn được chỉ định cho người bị rối loạn tiền đình như: Chóng mặt, ù tai, buồn nôn, nôn…
Ginkgo biloba
Là dịch chiết từ lá bạch quả đã được chế thành cao. Ginkgo biloba có tác dụng chống oxy hóa, giúp ngăn chặn sự hình thành của gốc tự do phá hủy màng tế bào, kích thích giải phóng catecholamin, điều hòa sự chuyển hóa của não như cân bằng chất điện giải, tăng tiêu thụ glucose.
Ginkgo biloba được dùng trong thiểu năng tuần hoàn não với các biểu hiện: Ù tai chóng mặt, giảm thị lực, đau đầu, sa sút trí tuệ…
Ginkgo biloba được dùng cho các trường hợp thiểu năng tuần hoàn não
>>> Xem thêm: Thiểu năng tuần hoàn não có chữa khỏi được không?
Lưu ý khi dùng thuốc tăng tuần hoàn máu não
Các triệu chứng như đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, mất ngủ… cũng là biểu hiện chung của nhiều bệnh, không riêng thiểu năng tuần hoàn não. Vì vậy, người bệnh tuyệt đối không được tự ý dùng các thuốc tăng tuần hoàn máu não để điều trị mà chưa có chỉ định.
Trên thực tế, những thuốc như piracetam, ginkgo biloba chỉ có tác dụng cải thiện triệu chứng mà không chữa được nguyên nhân gây ra rối loạn tuần hoàn não. Ngoài ra, các thuốc này còn chứa nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe. Với piracetam, khi dùng thuốc có thể xuất hiện các dấu hiệu mệt mỏi, nôn, tiêu chảy, đau bụng, bồn chồn, dễ bị kích động, mất ngủ… Hay như cinnarizin có thể gây đau vùng thượng vị, rối loạn tiêu hóa, ngủ gà.
Ngoài ra, người bị suy giảm chức năng gan, thận cần đặc biệt thận trọng khi dùng cerebrolysin, piracetam vì hai thuốc này được thải qua thận nên liên quan trực tiếp đến mức độ suy thận và độ thanh thải creatinin.
Các thuốc tăng tuần hoàn máu não có rất nhiều tác dụng phụ
Hiểu đúng về các thuốc tăng tuần hoàn máu não sẽ giúp bạn chủ động hơn khi sử dụng nhằm hạn chế tác dụng phụ xảy ra. Hãy xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, thư giãn tinh thần và dùng thuốc đúng cách để tuần hoàn não luôn khỏe mạnh và hoạt động một cách trơn tru nhất, bạn nhé!
